بسم الله الرحمن الرحیم
«و روزى که ستمکار (مشرک) دو دست خود را (از روى حسرت) به دندان مى گزد و مى گوید: اى کاش با پیامبر همراه مى شدم. اى واى بر من! کاش فلانى را دوست خود نمى گرفتم . رفیق من بعد از آن که حقّ از طرف خدا براى من آمد، مرا گمراه ساخت. و شیطان هنگام امید، انسان را رها مى کند»
اسلام براى دوستى و انتخاب دوست، سفارش هاى زیادى دارد و دوستى با افرادى را تشویق و از دوستى با افرادى نهى کرده است که این موضوع به بحث مستقلّى نیاز دارد.
برخى از عنوان هاى فرعى موضوع «دوست و دوستى» به این شرح است:
راه هاى شناخت دوست، مرزهاى دوستى، ادام هى دوستى، قطع دوستى، انگیزه هاى دوستى، آداب معاشرت با دوستان و حقوق دوست، که براى هر یک آیات و روایات بسیارى است و ما به گوشه اى از آنها اشاره مى کنیم:
* اگر در شناخت کسى به تردید افتادید، به دوستانش بنگرید که چه افرادى هستند. «فانظروا الى خلطائه» «1»
* تنهایى، از رفیق بد بهتر است. «2»
* از پیامبر صلى الله علیه و آله پرسیدند: بهترین دوست کیست؟ فرمود: کسى که دیدارش شما را به یاد خدا بیندازد، و گفتارش به علم شما بیفزاید و کردارش یاد قیامت را در شما زنده کند. «3»
* حضرت على علیه السلام فرمود: هنگامى که قدرتت از بین رفت، رفقاى واقعى تو از دشمنان شناخته مى شوند. «4»
* حضرت على علیه السلام فرمود: رفیق خوب، بهترین فامیل است. «5»
* در حدیث آمده است: دوستت را در مورد غضب، درهم، دینار و مسافرت آزمایش کن. اگر در این آزمایش ها موفّق شد، دوست خوبى است. «6»
در شعر شاعران نیز درباره ى دوست و دوستى، بسیار سخن به میان آمده و به معاشرت و همنشینى با دوستان خوب بسیار سفارش شده است؛
|
همنشین تو از تو به باید |
تا تو را عقل و دین بیفزاید |
و از همنشینى با دوستان بد مذمّت شده است، رفیق بد به مار خوش خط و خالى تشبیه شده است که زهرى کشنده در درون دارد؛
|
تا توانى مى گریز از یار بد |
یار بد بدتر بود از مار بد |
|
مار بد تنها تو را بر جان زند |
یار بد بر جان و بر ایمان زند |
یا دوست بد به ابر تیره اى تشبیه شده است که خورشید با آن عظمت را مى پوشاند؛
|
با بدان منشین که صحبت بد |
گرچه پاکى تو را پلید کند |
(1). بحار، ج 74، ص 197.
(2). بحار، ج 77، ص 173.
(3). تفسیر قرطبى.
(4). غرر الحکم.
(5). غررالحکم.
(6). بحار، ج 74، ص 180.
منبع : کتاب دقائقی با قرآن صفحه 133
